DE GROOTSTE BINNENHAVEN VAN EUROPA

Internationaal staat Duisburg al lang voor zware industrie en de grootste binnenhaven van Europa. In feite is de stad sinds de vroege middeleeuwen van enorm belang geweest als knooppunt voor handel over lange afstanden. Het kunstmatige havenbekken tussen de Rijn en de monding van het Ruhrgebied werd echter pas aan het begin van de 19e eeuw aangelegd. Als eerste havenbekken werd een deel van een dichtgeslibde Rijnlus uitgebreid. Het resultaat: de binnenhaven.

Themaroute 1 somt interessante plekken op in de binnenhaven en in Ruhrort.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 01

De inhoud van deze themaroute wordt momenteel geactualiseerd en zal binnenkort weer online beschikbaar zijn.

EEN STAD EN HET STAAL

"Stadt Montan": deze slagzin vormde ooit de kern van een reclameslogan voor Duisburg. En inderdaad, het waren het staal, de smelterijen, mijnen en havens die het gezicht van de stad aan het Ruhrgebied en de Rijn vormden - en nog steeds van invloed zijn op de ontwikkeling van Duisburg. Tegelijkertijd zijn plaatsen zoals het landschapspark Duisburg-Nord indrukwekkende getuigen van de succesvolle structuurverandering in het Ruhrgebied. Als onderdeel van Themaroute 58 tonen 3 centrale locaties in Duisburg het belang van staal voor stad, regio en mensen.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 03

GEBOREN UIT KOLEN

Als het Ruhrgebied door de kolen- en staalindustrie als stadslandschap is ontstaan, dan geldt dat voor Oberhausen bijna ideaaltypisch. Na de aanleg van de spoorlijn en de ontdekking van steenkoolvoorraden ontstond er snel een nieuwe stad in een voorheen dunbevolkt gebied. Tegelijkertijd is de ontwikkeling van Oberhausen nauw verbonden met één bedrijf: Gutehoffnungshütte (GHH).

Themaroute 4 biedt de mogelijkheid om de industriële geschiedenis van Oberhausen vanaf het begin tot heden te volgen.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 04

GETUIGEN VAN EEN VERANDERDE GESCHIEDENIS

Krupp is Essen en Essen is Krupp: deze centrale uitspraak symboliseert de hechte, nogal veranderlijke en niet altijd spanningsvrije geschiedenis die het bedrijf Krupp sinds de oprichting in 1811 met de stad Essen heeft verbonden. Themaroute 5 presenteert stations uit de geschiedenis van Krupp en Essen, die de ontwikkeling van de stad onder de groeiende en afnemende invloed van de kolen- en staalindustrie illustreren.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 05

VAN SLOGAN NAAR LEITMOTIVE

Een "triade" was ooit de trotse reclameslogan van Dortmund; tegenwoordig staat het als een historisch leidmotief op de themaroute naar de industriële geschiedenis van Dortmund: op de "sporen van kolen, staal en bier" komen we niet alleen de industriële geschiedenis tegen, maar vooral de ingrijpende verandering die Dortmund, net als de hele metropool Ruhr, is geweest enige tijd ervaren. De reis door het industriële verleden is tegelijk een reis naar de uitdagingen van het heden.

De themaroute met zijn 52 locaties leidt langs monumenten uit de industrie- en transportgeschiedenis, langs hoogtepunten uit de industriële architectuur en door voor die tijd typische nederzettingen.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 06

HET NOORDEN VAN DE METROPOLIS RUHR

Het noorden van de metropool Ruhr, dit voorheen landelijk gestructureerde gebied, werd pas in het begin van de 20e eeuw door de industrialisatie bereikt. Sindsdien speelt de regio Lippe een belangrijke rol in het industriële grootstedelijke gebied, enerzijds met tal van industriële sectoren en anderzijds als leverancier van drinkwater en recreatiegebied.

De themaroute "Industriële cultuur aan de Lippe" is gewijd aan het noorden van het Ruhrgebied.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 07

ÉÉN WEG – VEEL VERHALEN

De "Regionale Grünzug D", de middelste van de zeven groene corridors die de kern van het Ruhrgebied van noord naar zuid verdelen, vormt de ruggengraat van deze themaroute. De feitelijke beschrijving verbergt een van de meest diverse industriële cultuurlandschappen in de regio. Het hart: de Erzbahn, een fabrieksspoorlijn die tussen 1912 en 1929 werd aangelegd en eind jaren tachtig door de RVR werd omgevormd tot een avonturenparcours voor fietsers en wandelaars.

De themaroute Erzbahn-Emscherbruch is gewijd aan 47 spannende plekken op en langs de Erzbahntrasse.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 08

TERUG NAAR DE WORTELS

Aan de zuidoostelijke rand van het Ruhrgebied, in het zuiden van het voormalige graafschap Mark, draaiden de waterwielen op het ritme van de industrialisatie, nog voordat het Ruhrgebied werd genoemd. Industriële cultuur op Volme en Ennepe, dat zijn niet de spectaculaire grote locaties van de zware industrie, maar eerder kleinere, daarom niet minder interessante objecten die - ingebed in een aantrekkelijk middelgebergtelandschap - leiden naar de industriële wortels van het Ruhrgebied.

De locaties van themaroute 9 zijn in de stad Hagen en in het zuidelijke district Ennepe-Ruhr.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 09

INDUSTRIËLE CULTUUR IN HAMM EN IN DE WIJK UNNA

Pekel, stoom en kolen - dit waren de basis van de economische ontwikkeling van het gebied aan de oostelijke rand van het Ruhrgebied, dat nog grotendeels agrarisch was. Iedereen die de wijk Unna en de stad Hamm op themaroute 10 verkent, gaat op zijn "pad". Wist u bijvoorbeeld dat de eerste stoommachine in het Ruhrgebied piepte aan de Saline in Königsborn?

Op deze themaroute is de noordelijke migratie van de steenkoolwinning uit het Ruhrgebied naar het Münsterland bijzonder goed te volgen.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 10

HET BEGIN VAN DE INDUSTRIE IN HET RUHRGEBIED

Ruim 200 jaar geleden bood het huidige Ruhrgebied het beeld van een overwegend landelijk landschap, maar rond 1800 had de regio geen homogene structuur meer. Het kan op dit moment veeleer worden verdeeld in vijf zones, waarvan de industriële ontwikkeling - ondersteund door de aanleg van spoorwegen en technische vooruitgang in de mijnbouw - van zuid naar noord zou moeten verlopen. Dit zijn de gebieden Ruhr, Hellweg, Emscher, Vestische en Lippe.

De themaroute "Early Industrialization" vertelt over het begin van de steenkoolwinning en de ijzersmelterij in het Ruhrgebied.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 11

VAN DE BRON NAAR DE MOND

Deze rivier geeft zijn naam aan een hele regio: de Ruhr was lange tijd net zo onmisbaar als scheepvaartroute als nu als bestemming voor uitstapjes en recreatie. Wie op ontdekkingstocht gaat van de bron van de Ruhr tot aan de monding, ontdekt niet alleen de prachtige groene kanten van het gebied, maar maakt ook een spannende reis door de tijd. Hun doel: het industriële begin van het Ruhrgebied.

De themaroute "Geschiedenis en heden van het Ruhrgebied" presenteert 103 verschillende locaties - zowel stuwdammen als treinstations, kolenmijnen of industriële installaties.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 12

VAN “KÖTTEBECKE” NAAR EEN SHOWCASE PROJECT

De ontwikkeling van het Ruhrgebied en de Emscher zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het is waar dat de Emscher nooit een pure idylle is geweest - maar de industrialisatie speelde de rivier uiteindelijk slecht. De verbouwing van het voormalige "Köttelbecke des Ruhrgebiets" duurde drie decennia. Sinds begin 2022 is er voor het eerst in ongeveer 170 jaar geen zuiveringswater meer in de Emscher gestroomd. Met uitzondering van de Berner in Essen zijn alle zijrivieren afvalwatervrij. Een voorbeeldig ecologisch infrastructuurproject.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 13

REDDINGSLIJNEN VAN HET RUHRGEBIED

De zware industrie aan het Ruhrgebied had ook een transportsysteem nodig voor de gigantische hoeveelheden bulkgoederen - voornamelijk kolen en ijzererts, maar ook zout, hout en graan. Naast de spoorwegen werden de waterwegen de levensaders van de snelgroeiende industrieregio: al in 1780 werd het Ruhrgebied bevaarbaar gemaakt. De Lippe volgde in 1840, hoewel hij als waterweg nooit hetzelfde belang heeft bereikt als de Ruhr.

Startpunt voor deze themaroute is de oude scheepslift Henrichenburg in Waltrop of het Museum van de Duitse Binnenvaart in Duisburg. Verbindingspunten zijn de sluizen van het grachtenstelsel, de havens en natuurlijk de grachten zelf.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 14

REDDINGSLIJNEN VAN HET RUHRGEBIED

De spoorlijn speelde niet alleen een belangrijke rol in de industriële revolutie, maar leverde ook een belangrijke bijdrage aan de verandering van stad, landschap en omgeving en is een mythe geworden zoals bijna geen andere uitvinding van het industriële tijdperk. In het Ruhrgebied is het ontstaan ​​onder invloed van de transformatie van een dunbevolkt agrarisch landschap met slechts enkele kleine steden tot een sterk geïndustrialiseerde agglomeratie.

De themaroute "Bahnen im Revier" (spoorwegen in het Revier) van de Route van de industriële cultuur heeft tot doel de attracties en bijzonderheden van de spoorwegen en trams in deze regio dichter bij bezoekers te brengen die geïnteresseerd zijn in spoorweggeschiedenis.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 15

DE VERANDERING VAN DE REGIO

Het zijn vooral de voormalige kolenmijnen die de brug slaan tussen gisteren en vandaag: technologiecentra, dienstverlenende bedrijven en culturele instellingen hebben hun intrek genomen in de voormalige dagbouwgebouwen. Deze route omvat ook het Duitse Mijnbouwmuseum in Bochum en de locaties van het LWL Industriemuseum, die bezoekers uitgebreide informatie geven over de geschiedenis van de mijnbouw.

De reizigers op deze themaroute maken niet alleen kennis met het mijnverleden van het Ruhrgebied, maar krijgen ook een beeld van de transformatie van de regio naar een levendige toekomst.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 16

WIEG VAN INDUSTRIËLE ONTWIKKELING

Het was het Rijnlandse deel van het mijngebied dat het startpunt werd voor de industriële ontwikkeling van de Ruhrmijnbouw met de grote pioniersprestaties van de 19e eeuw. Tegenwoordig draaien de wielen van de hoofdframes van de mijnen niet meer - en als ze dat wel doen, is het voor demonstratiedoeleinden. Maar het zijn juist de voormalige kolenmijnen die de brug slaan tussen gisteren en vandaag: moderne technologiecentra, dienstverlenende bedrijven en culturele instellingen hebben hun intrek genomen in veel van de voormalige bovengrondse structuren.

De afzonderlijke stadia van de 150-jarige geschiedenis van de mijnbouw zijn terug te vinden in de structuur en architectuur van de mijnen. Op themaroute 17 vind je voorbeelden uit alle tijdperken van de mijnbouw.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 17

DE MATERIAALBASIS WAS BIJNA ALTIJD KOLEN

Kolen en staal waren en zijn niet alles: de chemische industrie en de glasindustrie, maar vooral de grote energiecentrales kenmerken tot op de dag van vandaag het noordelijke Ruhrgebied. De materiële basis was echter bijna altijd steenkool. De thematische boog van deze "onderling verbonden economie" strekt zich uit tussen de cokesfabriek Hansa in Dortmund, het chemiepark Marl en het onderstation Recklinghausen.

Themaroute 18 wijst met zijn locaties de weg naar nieuwe kennis over chemie en energie in de regio - en wat er tot op de dag van vandaag te ontdekken valt uit de geschiedenis van het gebied.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 18

HET LEVEN IN DE KOLONIE

In de loop van zijn ontwikkeling tot industriële regio trok de staat tussen Ruhr en Lippe gedurende tientallen jaren duizenden arbeiders aan. Om hen te rekruteren en een vast, zittend personeel op te leiden, bouwden de kolenmijnen en industriële bedrijven woonkolonies in de onmiddellijke nabijheid van hun fabrieken. Vaak zorgvuldig en liefdevol gerenoveerd en aangepast aan de moderne woonbehoeften, hebben veel nederzettingen tot op de dag van vandaag hun onmiskenbare identiteit kunnen behouden.

Themaroute 19 toont de soorten gebouwen en nederzettingen die het stedelijke landschap van het Ruhrgebied in de loop van bijna 100 jaar hebben gevormd.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 19

PRESENTATIEF WONEN IN DE REVIER

De Villa Hügel in Essen was tientallen jaren de residentie van de Krupps - en tot op de dag van vandaag is het een van de belangrijkste ondernemersvilla's in de regio. Het wereldberoemde voorbeeld doet je meestal vergeten hoeveel andere prachtige gebouwen van andere industriële families contrasteren met de arbeidersnederzettingen die zo typerend zijn voor de wijk. Het spectrum reikt van het vakwerkhuis van de Reidemeister uit het pre-industriële tijdperk tot de prachtige villa uit het begin van de 20e eeuw.

Deze themaroute biedt interessante inzichten in het privé- en sociale leven van bekende ondernemersfamilies in het Ruhrgebied.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 20

DAGELIJKSE CULTUUR IN HET RUHRGEBIED

Het gebied stond ooit voor kolen, staal en een roetzwarte lucht - maar dat was lang niet alles. Want waar veel mensen wonen en werken, moet ook gegeten worden - en daarmee is ook de voedingsindustrie een niet te onderschatten factor. Tot op de dag van vandaag zijn er tal van brouwerijen, molens en graanstokerijen in de metropool Ruhr die hun eigen producten produceren en verkopen. En niet te vergeten de musea die aan het onderwerp zijn gewijd.

Deze themaroute gaat over de levensmiddelen- en luxe levensmiddelenindustrie in het Ruhrgebied en leidt naar interessante locaties voor alles wat met molens, distilleerderijen en brouwerijen te maken heeft.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 21

TYPISCH RUHR-GEBIED?

Kolen en staal, nederzettingen en hutten, volkstuinen en duiventil, Borussia en Schalke, slakken en roet: clichés die het traditionele beeld van het Ruhrgebied in de hoofden van veel mensen beschrijven. Allemaal vooroordelen die niet kloppen? Of hebben gestemd? Of misschien een beetje gelijk? Typisch Ruhrgebied? En hoe zit het met het nieuwe Ruhrgebied? Hoe is de metropool Ruhr veranderd? Deze themaroute volgt de mythe van het Ruhrgebied.

Deze themaroute gaat langs 52 locaties in de regio op zoek naar sporen van de mythen van het Ruhrgebied.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 22

EEN WEERSPIEGEL VAN DE GESCHIEDENIS VAN HET RUHRGEBIED

Tuinen en parken bepalen nog steeds het stadsbeeld en de beleving van veel voormalige woonsteden. Wat zouden Parijs, Wenen, Berlijn zijn zonder hun parklandschappen die vertellen over de geschiedenis van de stad? Het Ruhrgebied herbergt geen prominente woonsteden binnen zijn grenzen. Tuinen en parken weerspiegelen hier echter ook de fasen van de vestiging, de sociale en economische geschiedenis van het Ruhrgebied - nu aangevuld met de fase van diepgaande structurele verandering.

Deze themaroute nodigt uit tot een reis door het tuin- en parklandschap van de metropool Ruhr op 57 locaties, waarvan sommige heel verschillend zijn.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 23

NIEUWE DIVERSITEIT OP WOESTEN

De term "industriële natuur" lijkt in eerste instantie een contradictio in terminis. Feit is: de industrialisatie heeft veel gebieden in het Ruhrgebied van de grond af veranderd. Waar vroeger akkers, weiden en velden waren, ontwikkelden zich in de loop van de tijd mijnen, afvalstortplaatsen, staalfabrieken en stortplaatsen. Maar zelfs toen de werken nog in bedrijf waren, vestigden zich geïsoleerde planten en dieren. En nadat de planten waren stilgelegd, heeft de natuur de gebieden in een razend tempo teruggewonnen.

Deze themaroute combineert bijzonder mooie en interessante brownfields met hun unieke natuurlijke diversiteit tot de “Industriële Natuurroute”.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 24

MARK VAN VERANDERING

Restafvalbergen, hoofdframes, gashouders, hoogovens en watertorens kenmerken het industriële cultuurlandschap van het Ruhrgebied als oriëntatiepunten die van ver zichtbaar zijn. Het zijn echte plaatsen van identificatie van de industriële geschiedenis en tegelijkertijd unieke oriëntatiepunten van een veelomvattend veranderingsproces. En: het zijn vaak plekken van kunst. Themaroute 25 laat de belangrijkste zien.

In themaroute 35 worden 25 landmarks van de metropool Ruhr gepresenteerd; sommige behoren als panorama's van de industriële cultuur tot de centrale hoofdlocaties van de route.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 25

PLAATSEN VAN GELOOF EN TOEWIJDING

De plaatsen van geloof en toewijding schrijven een grotendeels onbekend maar belangrijk hoofdstuk van de industriële cultuur. Het culturele landschap van het Ruhrgebied biedt geïnteresseerden in theologie, historici en kunsthistorici, lokale bewoners en toeristen een fascinerende rijkdom aan heilige gebouwen uit het industriële tijdperk - en is zeker niet beperkt tot de twee belangrijkste christelijke denominaties.

De themaroute Heilige Gebouwen omvat in totaal 72 verschillende locaties – zowel christelijke gebedshuizen als moskeeën en tempels.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 26

VAN HET GLOEI VAN DE HOOGOVEN

Naast de mijnbouw heeft geen andere industrie het Ruhrgebied zo gevormd als ijzer en staal: vanaf het midden van de 19e eeuw groeiden de slaperige steden Duisburg, Mülheim, Essen, Bochum en Dortmund samen tot een van de grootste industriële agglomeraties in Europa en er ontstonden nieuwe industriesteden zoals Oberhausen en Gelsenkirchen. Kolen, ijzer en staal domineerden de regio en het leven tot in de jaren vijftig.

Themaroute 27 "IJzer en staal" doorkruist het Ruhrgebied op 98 plaatsen van west naar oost en documenteert de bewogen geschiedenis van de ijzer- en staalindustrie in de regio.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 27

LEVENSLIJN VAN INDUSTRIËLE ONTWIKKELING

Met de snelle industriële ontwikkeling in de 19e eeuw kregen de watervoorziening en -afvoer een centrale plaats. Arbeiders en hun gezinnen, kolenmijnen, ijzerfabrieken en vele andere commerciële ondernemingen - ze waren allemaal afhankelijk van water in voldoende hoeveelheid en kwaliteit. Uiterlijk aan het einde van de 19e eeuw was het Ruhrgebied en met name het Emschergebied een waterstaatkundig noodgebied.

Themaroute 28 – water: werken, torens en turbines documenteert op 92 locaties de bewogen geschiedenis van het waterbeheer in de regio.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 28

INDUSTRIËLE CULTUUR IN HET HART VAN DE REVIER

Kolen en staal vormden de stad Bochum - en ook de rest van het Ruhrgebied - meer dan een eeuw lang. In de 19e eeuw veranderde de mijnindustrie een klein plattelandsstadje in een bruisende industriële metropool. En het transformatieproces is nog lang niet voorbij: de stad ondergaat al zo'n zes decennia structurele veranderingen. Tot op de dag van vandaag herinneren talrijke gebouwen in Bochum aan het industriële tijdperk.

Themaroute 29 is een selectie van de industriële culturele bezienswaardigheden in Bochum en houdt rekening met belangrijke voorbeelden.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 29

EEN STAD IN TRANSITIE

In iets meer dan 100 jaar heeft Gelsenkirchen twee ingrijpende omwentelingen meegemaakt: vanaf de jaren 1850 veranderde een dunbevolkt landelijk gebied in een industriële agglomeratie. Maar al in de jaren zestig ging de industriële basis grotendeels verloren in een door crisis geteisterd herstructureringsproces. Hoewel de economische transitie grotendeels is voltooid, blijven de maatschappelijke onrust en de gevolgen voor de stedenbouw grote uitdagingen.

Themaroute 30 "Gelsenkirchen" volgt de sporen van verandering in de stad. Het leidt naar de industriële monumenten van de mijnbouw, de ijzer- en staalindustrie, de verwerking van minerale olie, de elektriciteitsindustrie en het transport.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 30

DE INDUSTRIALISERING VAN DE BOUW

Niet alle moderne architectuur is Bauhaus. Toch is de moderne architectuur in het Ruhrgebied niet los van het Bauhaus ontstaan. De relaties, ook de artistieke, zijn echter ingewikkeld. Wat de relatie tussen het Bauhaus en de industriële cultuur bijzonder maakt, is de contradictio in terminis: enerzijds het idyllische Weimar en Dessau en anderzijds de sterk geïndustrialiseerde regio met zijn multiculturele bevolking. Daar Goethe en Schiller, hier Krupp en Thyssen.

De themaroute Bauhaus en industriële cultuur leidt naar drie regio's van het Ruhrgebied: naar Hagen en Wetter, Essen en Bottrop en naar Oberhausen en Duisburg. De themaroute presenteert in totaal 18 locaties die getuigen van de mate waarin de Bauhaus-beweging ook in het Westen invloed had op design.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 31

STRIJD VOOR EEN GOEDE WERKWERELD

Sinds het ontstaan ​​van het Ruhrgebied als industriële agglomeratie wordt er gestreden voor een beter leven. Adequaat inkomen uit werk, fatsoenlijke arbeidsomstandigheden, gelijke rechten voor mannen en vrouwen, gelijke rechten voor lokale bewoners en immigranten en democratische rechten om inspraak te hebben in bedrijven waren en zijn de doelen van hun inzet.

De themaroute van medezeggenschap vertelt het verhaal van medezeggenschap aan de hand van 20 herdenkingsplaatsen. Het is een verhaal dat van groot belang is voor het heden en ver in de toekomst wijst.

NAAR DE PDF VAN DE THEMA ROUTE 32