Osada robotnicza Eisenheim

Eisenheima. Już sama nazwa wyjaśnia, kto jest odpowiedzialny za budowę tej osady: związek zawodowy hut żelaza i stali Jacobi, Haniel & Huyssen potrzebował przestrzeni życiowej dla stale rosnącej liczby pracowników. Eisenheim stało się znane zarówno z wczesnych początków – jako najstarsza osada robotnicza w Zagłębiu Ruhry – jak i ze zbliżającego się końca i zaciekłego oporu mieszkańców przeciwko rozbiórce osady.

Związek żelazny i stalowy Jacobi, Haniel & Huyssen założył osadę w Eisenheim w 1846 roku dla swoich pracowników. Początkowo większość mieszkańców pracowała przy „Alten Walz” nad rzeką Emscher, oddalonym o około 30 minut spacerem. Wraz z rozwojem metalurgii w połowie lat 1860. XIX wieku rozpoczęła się druga faza budowy, która trwała aż do kryzysu rozruchowego dziesięć lat później. W latach 1897-1903 osada została następnie rozbudowana po raz trzeci; tym razem górnictwo wymusiło rekrutację i osiedlenie niezliczonych nowych pracowników. W sumie w trzech fazach budowy zbudowano 51 domów, z których 38 zachowało się do dziś. Na przełomie wieków w Eisenheim mieszkało około 1.200 osób.

Zachowały się dwukondygnacyjne domy w zabudowie szeregowej i bliźniaczej z 1846 r. oraz domy o typowym rzucie krzyża, budowane od 1872 r. na wzór alzackiego Mühlhausena. Upadek osady zaczął się już po drugiej wojnie światowej, kiedy zniszczone domy odbudowano tylko połowicznie. Siedmiu Domów Pańskich – najstarszych budynków w osadzie – zastąpiono w 1948 roku nowymi wielokondygnacyjnymi budynkami. Pod koniec lat pięćdziesiątych Hüttenwerke Oberhausen Aktien Gesellschaft (HOAG) po raz pierwszy zdecydowało o likwidacji całego majątku. Projekt opóźniał się o prawie dwie dekady i ostatecznie spotkał się z ostrym oporem mieszkańców.

W 1972 r. mieszkańcy Eisenheim założyli inicjatywę robotniczą mającą na celu zachowanie ich osady – jedną z pierwszych inicjatyw obywatelskich w Zagłębiu Ruhry. Badanie przeprowadzone przez Bielefeld University of Applied Sciences podkreśliło wysoką wartość środowiska zamieszkania dla komunikacji i współistnienia mieszkańców. Ci ostatni w ramach swojego protestu przekształcili m.in. trzy umywalnie w Dom Ludowy (1974), Dom Dziecka (1977) i Muzeum (1979). W 1978 roku Eisenheim otrzymał za to Nagrodę Kulturalną Towarzystwa Kulturalno-Politycznego. Do początku lat 1980-tych osada była remontowana z udziałem mieszkańców, a pozostałe 38 domów uznano za zabytek. Oprócz tego do atrakcji turystycznych należą „Tonino-Guerra-Park” i „Niebieski Dom wielu książek” na Werrastrasse.